Woningbouwambities waarmaken vereist Netbewust Bouwen

In de verkiezingsprogramma’s van politieke partijen zien we grote plannen voor woningbouw. Dat is goed nieuws, want de woningbouwopgave in Nederland is urgent en omvangrijk. Maar wat we niet zien in de plannen is de realiteit: het elektriciteitsnet vormt steeds vaker een beperkende factor voor deze opgave. Er is niet voldoende netcapaciteit voor de woningbouwambitie. Daarom is het noodzakelijk om te werken aan oplossingen waarmee we binnen de beschikbare netcapaciteit zoveel mogelijk woningbouw kunnen realiseren. Netbewust Bouwen moet de norm worden, zodat we woonwijken bouwen die slim en flexibel omgaan met beschikbare energie. Alleen zo kunnen meer woningen worden aangesloten binnen de grenzen van een toekomstig energiesysteem.

30 september 2025 | Bron: www.alliander.com

Netcongestie is een groeiend knelpunt in Nederland. Door de drukte op het elektriciteitsnet dreigen steeds meer woningbouwprojecten vertraging op te lopen of zelfs niet door te gaan. Bij nieuwbouwprojecten in Friesland en Noord-Holland bleek dit afgelopen jaar helaas al realiteit. Door drukte op het stroomnet is er geen ruimte beschikbaar om de nieuw te bouwen woningen direct aan te sluiten en van energie te voorzien. Pas als het elektriciteitsnet is uitgebreid, ontstaat er ruimte voor deze woningen. Netbeheerder Liander gaat hier met de betrokken partijen op zoek naar (tijdelijke) oplossingen, maar dit heeft impact op de planning van de projecten.

Om woningbouw mogelijk te maken binnen de beperkingen van het elektriciteitsnet, is een andere aanpak nodig: netbewust bouwen. Dit betekent dat gemeenten, aannemers, installateurs, vastgoedspecialisten en netbeheerders samenwerken en vanaf de eerste ontwerpfase rekening houden met de capaciteit van het energiesysteem. Zo bouwen we aan wijken die slim omgaan met energie, zo veel mogelijk zelfvoorzienend zijn, vraag en aanbod van energie lokaal op elkaar afstemmen en minder afhankelijk zijn van piekbelasting op het net. Voorbeelden van hoe dit kan zien we al in Rijnpark in Arnhem en in de BalansWijk in Almere.

Neem netbewust bouwen op in beleid

Alliander roept de politiek op om netbewust bouwen op te nemen in beleid en regelgeving. Dat betekent dat er in het ontwerp en de bouw van een woning of groep woningen rekening wordt gehouden met de impact op het elektriciteitsnet. In de praktijk betekent dit dat er slim wordt omgegaan met energieverbruik en -opwek, door piekbelasting te beperken, spreiden en verplaatsen. Alleen dan kunnen woningbouw en de energietransitie hand in hand gaan. Netcongestie is niet morgen opgelost. Dus moeten partijen zichtbaar maken hoe ze hun ambities gaan waarmaken. Daarvoor bieden wij de politieke partijen drie concrete actiepunten:

1. Definieer netbewust bouwen

Leg samen met netbeheerders en marktpartijen vast wat netbewust bouwen precies inhoudt, zodat het praktisch mogelijk wordt om woningbouwprojecten te normeren als netbewust. Door een heldere definitie en een beoordelingskader te ontwikkelen, kunnen woningbouwprojecten worden getoetst op hun bijdrage aan een stabiel energiesysteem. Ook geeft het marktpartijen de benodigde duidelijkheid en perspectief om netbewust te ontwikkelen en bouwen.

2. Veranker netbewuste bouwprincipes in beleid

Neem Netbewust Bouwen in beleid op als nieuwe standaard voor woningbouw. Verwerk netbewuste principes in bestaande normen zoals de BENG-norm en het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL) en weeg het energiesysteem mee in locatiekeuzes voor woningbouw, zowel op nationaal-, regionaal- en lokaal niveau.

3. Geef ruimte om netbewust bouwen verder te ontwikkelen

We zien kansen om veel meer nieuwbouw aan te sluiten door deze slimme manier van bouwen. Maar netbewust bouwen is een concept in ontwikkeling waaraan wordt gewerkt door o.a. netbeheerders, bouwers en overheden. Innovatie, experimenteren en aanpassingen van regulering blijft nodig om de normen verder aan te scherpen.

Alleen door samenwerking én aanpassing van gedrag, techniek en beleid kan de schaarste op het elektriciteitsnet worden omgezet in een kans voor het slimmer en sneller realiseren van de woningbouwambities én de energietransitie.